دیاگ خودرو چیست؟

در این مقاله قصد داریم در مورد دستگاه دیاگ خودرو.

مفهوم آن، دیاگ زدن ماشین و نحوه استفاده از آن را به صورت کاملا جامع و مفید توضیح دهیم پس با ما همراه باشید.

دیاگ زدن خودرو مورد علاقه افراد زیادی است.

به طوری که برخی به دنبال خرید دستگاه دیاگ هستند تا خودروی شان را بدون مراجعه به تعمیرگاه عیب یابی کنند.

در این مطلب شما را با دستگاه دیاگ، عملکرد و پارامترهای آن آشنا می کنیم.

دیاگ ماشین چیست و چه کاری می کند؟

دیاگ که مخفف کلمه دایاگنوستیک ( Diagnostic ) است.

به نوعی عملیات خطایابی توسط دستگاه مخصوصی گفته میشود.

که اطلاعات را از کامپیوتر خودرو استخراج میکند و بعد از آنالیز کدهای خطا موجود در آن، میتوان به ایرادهای جزیی و کلی خودرو پی برد.

به عبارت دیگر به عیب یابی خودرو از طریق کامپیوتر و سیستم‌های دیاگ یا اصطلاحاً دستگاه‌های دیاگ، دیاگ خودرو گفته می‌شود.

کلیت کار دستگاه دیاگ خودرو به طور ساده به این صورت است که هر مشکلی که در خودرو به وجود آید.

یک کد خطا یا ارور مربوط به آن مشکل در کامپیوتر خودرو درج می‌شود.

حال دستگاه دیاگ با متصل شدن به خودرو می‌تواند ارورها یا کدهای خطایی که در کامپیوتر خودرو ثبت شده‌اند را بخواند و اطلاع دهد.

که دقیقاً در خودرو چه مشکلی به وجود آمده است. از این رو می‌توان گفت که دستگاه دیاگ در واقع یک کدخوان است.

یعنی در واقع دستگاه دیاگ کار خاصی انجام نمی‌دهد جز خواندن و شناسایی کدهای خطایی که در کامپیوتر خودرو ثبت شده‌اند.

منظور از دیاگ زدن خودرو چیست؟

اما اصطلاح دیاگ زدن خودرو به این معنی است که بتوان با استفاده از اطلاعاتی که کامپیوتر خودرو در اختیار ما قرار می دهد.

خودرو خود را عیب یابی نموده و بتوانیم اشکالات بروز امده در آن را شناسایی نماییم.

اصولا هر کارخانه خودرو سازی سیستم عیب یابی مخصوص به خودش را داراست.

و از این لحاظ نمی توان هر خودرویی را با هر سیستمی عیب یابی نمود یا اصطلاحا دیاگ زد.

عموما هنگام مراجعه به تعمیرگاه ها برای عیب یابی خودرو هنگام اتصال دستگاه دیاگ به خودرو اولین سوالی که توسط دستگاه پرسیده خواهد شد.

انتخاب نوع خودرو و مدل آن می باشد.

مزایای استفاده از دستگاه دیاگ ماشین

در گذشته وقتی خودرویی خراب می شد، روزها در تعمیرگاه می ماند تا نوبت به تعمیرش برسد.

کارشناسان برای عیب یابی و تعمیر خودرو مجبور بودند بخش زیادی از سیستم ها و قطعات آن را جدا کنند و بیرون بیاورند.

تا به قطعات مورد نظر دسترسی پیدا کنند.

بررسی قسمت های مختلف خودرو برای حصول اطمینان از سلامت یا خرابی، ساعت ها و گاهی روزها زمان می برد.

مدت زمانی که برای این پروسه در آن سالها صرف می شد، اکنون به چند ساعت و یا حتی چند دقیقه تقلیل یافته است.

اما مدتی است که به واسطه‌ی دستگاه دیاگ و البته کامپیوتری که در خودروها قرار داده شد.

موسوم به ECU، دیگر برای تشخیص ایراد خودرو یا به قول معروف عیب یابی خودرو ضرورتی برای زیر و رو کردن قسمت فنی خودرو نیست.

چرا که کلیت عمکرد خودرو و البته ایرادهای به وجود آمده در هر قسمت خودرو در کامپیوتر آن ثبت و ضبط می‌شود.

و به واسطه‌ی دستگاه دیاگ می‌توان ایراد را پیدا کرده و سپس با یافتن آن نسبت به رفع ایراد اقدام نمود.

صرفه جویی در وقت، یکی از مزیت های دستگاهی به نام « دایاگنوستیک » ( Diagnostic ) معروف به دیاگ است که در حال حاضر.

استفاده از آن، توصیه ی همه کارشناسان و تعمیرکاران خودرو است.

آیا دیاگ در همه ی خودرو ها قابل استفاده است؟

استفاده از دستگاه دیاگ فقط برای خودروهایی امکان پذیر است که مجهز به کامپیوتر مرکزی هوشمندی به نام ECU باشند.

در حال حاضر نیز بیشتر خودروها، کامپیوتر مرکزی دارند.

وجود این واحد در خودرو به قدری مهم و کاربردی است که برخی از سازندگان خودرو از چند  ECU در خودرویشان بهره می برند.

ECU تراشه ای است که برای بررسی و کنترل وضعیت مستمر خودرو در آن تعبیه می شود.

این واحد کنترل، برای اینکه بتواند مشکلات خودرو را دریافت و ثبت کند.

به سنسورهایی در قسمت های مختلف خودرو نیاز دارد تا اطلاعات لازم را به صورت کد و الکترونیکی به آن ارسال کنند.

به این ترتیب سنسورهایی مثل سنسور دور موتور یا RPM، سنسور دمای هوا ATS و سنسور دریچه گاز یا TPS.

اطلاعات لازم از وضعیت قسمت مربوط به خود را به ECU خودرو می فرستند.

فرقی نمی کند که مشکل در کدام یکی از قسمت های مکانیکی و الکترونیکی خودرو بروز کرده باشد.

در هر حال ECU یا کامپیوتر به عنوان واحد کنترل الکترونیک خودرو از آن مشکل مطلع است.

و می تواند اطلاعات درست و دقیقی را از ایراد و خطای به وجود آمده در اختیار تعمیرکاران بگذارد.

کسب اطلاعات از این واحد با دستگاه دیاگ امکان پذیر است. دیاگ در واقع دستگاهی است که کدهای ECU را ترجمه و مدیریت می کند.

اجزای تشکیل دهنده دستگاه دیاگ

دیاگ یا عیب یاب خودرو دستگاهی است که با وصل شدن به ECU یا کامپیوتر خودرو قادر به بررسی وضعیت خودرو و بدست آوردن اطلاعات کاری آن می باشد.

هر دستگاه دیاگ خودرو از چهار قسمت اصلی زیر تشکیل شده است که در ادامه هر کدام را مختصرا توضیح خواهیم داد.

1- کامپیوتر

کامپیوتر دستگاه دیاگ وظیفه پردازش اطلاعات دریافت شده از ECU خودرو را داشته.

و با استفاده از آن اطلاعات و بهینه سازی آن ها دانشی را در رابطه با وضعیت کارکرد قطعات و نحوه عملکرد خودرو نشان می دهد.

اصلی ترین بخش یک دستگاه دیاگ همان کامپیوتر می باشد که وظیفه پردازش اطلاعات را بر عهده دارد.

2- سخت افزار یا اینترفیس

منظور از سخت افزار یا اینترفیس همان مترجم میانی بین ECU و کامپیوتر معمولی دستگاه دیاگ می باشد.

با استفاده از اینترفیس و کابل های رابط ما قادر خواهیم بود خودرو را عیب یابی کرده و مشکلات احتمالی عملکردی آن را شناسایی کنیم.

3- کابل های رابط و کانکتورها

وظیفه اتصال دستگاه دیاگ به کامپیوتر خودرو را بر عهده داشته قادرند اطلاعات را بین ECU و دستگاه دیاگ منتقل نمایند.

این کابل ها و کانکتورها از یک طرف به دستگاه دیاگ و از طرف دیگر مستقیما به کامپیوتر خودرو متصل می شوند.

4- نرم افزار دیاگ خودرو

یکی دیگر از مهمترین قسمت های دیاگ می باشد که برای هر مدل خودرو متفاوت می باشد.

هر خودرو از یک سری دستورالعمل های کارکردی متفاوت استفاده می کند.

به همین علت نمی توان هر خودرویی با هر نرم افزاری دیاگ زد.

برای هر خودرو باید از نرم افزار خاص خود آن خودرو استفاده نماییم.

تا دستگاه بتواند نحوه کارکرد فعلی خودرو را با استاندارهای نوع خودرویی که انتخاب شده است تطبیق دهد و آنگاه اقدام به عیب یابی نماید.

اتصال دستگاه دیاگ به خودرو

اتصال دستگاه دیاگ به خودرو از طریق کابل صورت گرفته.

و اطلاعات کامپیوتر خودرو در واقع به واسطه‌ی همین کابل به دستگاه دیاگ یا به عبارت بهتر به اینترفیس دستگاه دیاگ منتقل می‌شود.

این اینترفیس نیز با اتصال به لپتاپ، اطلاعات گرفته شده را به لپتاپ منتقل می‌کند.

و متخصص با خواندن اطلاعاتی که در لپتاپ به نمایش درآمده‌اند می‌تواند دریابد که وضعیت خودرو از چه قرار است.

طرز کار دستگاه دیاگ چگونه است؟

دستگاه‌های دیاگ از طریق پورت یا درگاه اتصال (OBD) به ای س یو خودرو متصل می‌شوند.

این پورت ممکن است با توجه به نوع خودرو داخل کاپوت یا زیر داشبورد باشد.

پس از برقراری ارتباط، دستگاه‌ دیاگ شروع به اسکن اطلاعات موجود در کامپیوتر کرده.

و پس از تجزیه و تحلیل کدهای خطا موجود در ECU، آن‌ها را به اطلاع تعمیرکار می‌رساند.

در صورتی که این خطاها به دلیل خرابی‌ فیزیکی قطعه مورد نظر باشد، دستگاه دیاگ نمی‌تواند این خطاها را پاک نماید.

و بنا به تشخیص تعمیرکار قطعه معیوب باید تعویض گردد.

اما در اغلب مواردی که قطعه ایراد فیزیکی نداشته باشد دستگاه دیاگ می‌تواند به راحتی خطاهای موجود را پاک نماید.

مطمئنا اگر خودرویی که به دستگاه دیاگ متصل می‌شود از ECU پیشرفته‌تری برخوردار باشد.

دستگاه دیاگ می‌تواند اطلاعات بیشتری را به نمایش بگذارد و در مقابل هرچه تکنولوژی ساخت خودرو و کامپیوتر آن قدیمی‌تر باشد.

مقدار اطلاعات یا داده‌ها محدودتر خواهند بود.

به طور کلی در اغلب خودروها، دستگاه‌های دیاگ می‌توانند اطلاعات سیستم‌های برقی خودرو.

سنسور کاتالیزور، سنسور ABS، سنسور اکسیژن، فشار روغن گیربکس و… را بررسی نمایند.

نحوه دیاگ زدن ماشین

فیلم بالا نحوه دیاگ زدن خودرو را نشان داده است. اما در ادامه به طور مفصل نحوه دیاگ کردن خودرو را توضیح خواهیم داد.

همانطور که اشاره شد پس از نصب دستگاه و انتخاب نوع خودرو، دستگاه شروع به کار خواهد کرد.

لازم به ذکر است که قبل از شروع عملیات دیاگ زدن باید سوئیچ خودرو باز باشد.

پس از اتمام عملیات عیب یابی، دستگاه یک سری کدهایی را نمایش خواهد داد.

که هر کدام از این کدها بیانگر حالت خاصی از عملکرد درست یا نادرست خودرو می باشد.

وظیفه ترجمه و تفسیر این کدها به عهده تعمیرکار یا نرم افزارهای دیاگ خودرو می باشد.

لازم به ذکر است که در پاره از موارد ممکن است دیاگ خودرو همزمان چند کد متفاوت را مبنی بر اشکالات خودرو نمایش دهد.

در این صورت نرم افزارها توانایی ترکیب این کدها را با یکدیگر نداشته و به همین علت حتما باید یک متخصص در این باره نظر بدهد.

انواع دستگاه دیاگ ماشین

در یک تقسیم‌بندی کلی دستگاه‌های دیاگ به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

1- دیاگ مولتی برند یا After Marketing

در یک تعریف کلی به دیاگ‌هایی که از آن‌ها می‌توان برای عیب‌یابی چندین برند مختلف استفاده کرد دیاگ مولتی برند گفته می‌شود.

در واقع دیاگ‌های مولتی برند می‌توانند یک یا چند برند خودرویی را پشتیبانی کنند.

البته بعضی از دیاگ‌های افترمارکت نیز وجود دارند که به صورت تخصصی برای عیب‌یابی یک برند ساخته شده‌اند.

اما در کنار آن می‌توانند از چند برند خودرویی دیگر نیز پشتیبانی کنند.

2- دیاگ شرکتی یا OEM

دیاگ OEM یا دیاگ شرکتی نیز یکی از انواع دستگاه‌های دیاگ است که به صورت تخصصی تنها برای دیاگ یک برند خودرویی خاص طراحی و ساخته شده است.

این نوع دیاگ‌‌ها معمولا در اختیار نمایندگی‌ها، کارخانه‌های خودروسازی یا نمایندگی‌های مجاز خدمات برندها قرار داده شده.

و بهترین دستگاه عیب یابی برای خودروهای تولیدی آن کارخانه محسوب می‌شوند.

چه مشکلاتی در خودرو با دستگاه دیاگ قابل شناسایی است؟

پارامتر های واقعی درصد و ولتاژ دریچه گاز

در بالا گفته شد که دیاگ خودرو به معنی عیب یابی خودرو است و بنابراین با انجام دیاگ خودرو می‌توان از ایرادهای به وجود آمده در خودرو مطلع شد.

البته تمامی دستگاه‌های دیاگ خودرو مانند هم نیستند و برخی بهتر می‌توانند کدهای خطا  را بخوانند.

اما در کل مواردی مانند موارد زیر از طریق دستگاه دیاگ قابل دریافت هستند:

• ایرادهای برقی خودرو.
• ایرادهای مربوط به سنسورهای خودرو (از جمله سنسور ABS، سنسور اکسیژن و یا سنسور کاتالیزور).
• موارد مربوط به باتری خودرو.
• فشار روغن گیرباکس.
• سرعت خودرو.
• دور موتور.
• گشتاور موتور.
• استپر موتور.
• سرعت فن موتور.
• دمای آب رادیاتور.
• ولتاژ باتری ماشین.
• ولتاژ و زاویه دریچه کولر.
• درصد شیر برقی کنیستر.
• زمان شارژ کویل‌ها.
• وضعیت جعبه دنده.
• وضعیت سیستم تهویه.
• وضعیت سیستم کنترل آلودگی هوا.
• زمان و وضعیت پاشیدن سوخت از انژکتورها.
• فشار و دمای هوای ورود به منیفولد.
• وضعیت ترموستات ورودی کولر.